Pandemie
We kunnen vaststellen dat Covid-19 de hele wereld treft, m.a.w. we spreken over een pandemie. Wereldwijd zijn er al meer dan 160.000 mensen gestorven aan het coronavirus. Maar wat zijn nu de veroorzakers van zo'n wereldwijde ziekte en zijn er nog meer pandemieën in de geschiedenis, wat maakt nu het verschil tussen een epidemie en een pandemie?
Van waar komt 'Pandemie'?
Een pandemie is een wereldwijde epidemie. Het woord komt uit het Grieks: παν (pan) betekent heel, δῆμος (dêmos) betekent persoon.
Wat betekend Epidemie?
Een epidemie (Grieks voor: epidémios, wat 'hele populatie' betekent) is een fenomeen dat meestal voorkomt in kleinere of grotere menselijke of dierlijke gebieden. Deze term wordt vooral gebruikt wanneer ziekten vaker voorkomen dan normaal.
Veroorzakers van een pandemie:
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan er een pandemie ontstaan zolang aan de volgende drie vereisten wordt voldaan:
- Het opkomen van een ziekte die nieuw is aan de populatie
- De ziekte infecteert mensen en veroorzaakt zware klachten
- De ziekte verspreidt zich onder de bevolking
Een ziekte die veel voorkomt of veel mensen doodt, wordt niet meteen een pandemie. De ziekte moet ook besmettelijk zijn. Kanker is bijvoorbeeld een ziekte die veel doden veroorzaakt, maar omdat het zich niet kan verspreiden, wordt het niet als een pandemie beschouwd.
Pandemische fases volgen WHO:
Fase 1: Er circuleren geen dierlijke griepvirussen waarvan bekend is dat ze infecties veroorzaken bij mensen.
Fase 2: Van een dierlijk griepvirus is bekend dat het een infectie heeft veroorzaakt bij een mens. Het virus wordt daarom als een mogelijke veroorzaker van een pandemie gezien.
Fase 3: Een dierlijk of menselijk-dierlijk griepvirus heeft enkele gevallen of kleine clusters van besmetting veroorzaakt bij mensen. Er is geen sprake van grootschalige overdracht van het virus van mens op mens.
Fase 4: Van het dierlijke of menselijk-dierlijke griepvirus is bevestigd dat er sprake is van overdracht van mens op mens, wat betekent dat de kans op een uitbraak zeer aanwezig is. Fase 4 betekent een significante verhoging van het risico op een pandemie, maar een pandemie is nog niet onvermijdelijk.
Fase 5: Hetzelfde griepvirus heeft uitbraken veroorzaakt in twee of meer landen in dezelfde WHO-regio*. Deze fase geeft aan dat een pandemie waarschijnlijk is.
Fase 6: Naast de criteria van fase 5 heeft het griepvirus een uitbraak veroorzaakt in minstens een ander land in een andere WHO-regio*. Deze fase geeft aan dat er sprake is van een pandemie.
Post- piekperiode: Het aantal ziektegevallen daalt in de meeste landen. Aangezien pandemieën vaak in golven optreden is het niet ondenkbaar dat het aantal ziektegevallen vervolgens weer gaat stijgen.
Post- pandemische periode: De activiteit van de virussen is terug op het normale niveau.
*: De WHO onderscheidt een zestal regio's: de
Afrikaanse regio, de regio van het oostelijke Middellandse Zeegebied, de
regio van de Amerika's, de Europese regio, de regio van Zuidoost-Azië
en de West-Pacifische regio.
Historische pandemieën:
- Pest van Antoninus (165- 180) +- 5miljoen doden.
- Pest van Cyprianus
- Pest van Justinianus (541- 750 +- 1miljoen doden.
- Zwarte dood (1347- 1352) +- 100miljoen doden.
- Pest (14de eeuw- 19de eeuw) +- tiental miljoen doden.
- Russische griep (1889- 1890) +- 1 miljoen doden.
- Spaanse griep (1918- 1920) +- 100miljoen doden.
- Aziatische griep (1957) +- 1 miljoen doden.
- Hongkonggriep (1968) +- 700 duizend doden.
- Mexicaanse griep (2009- 2010) +- 13 duizend doden.
Wat met de toekomst?:
Volgens viroloog Marion Koopmans loopt de wereld steeds meer risico op ergere epidemieën en pandemieën. Door de volgende ontwikkelingen kunnen virussen zich makkelijker en beter verspreiden:
- Bevolkingsgroei, verstedelijking en het ontstaan van megasteden
- Toename voedselproductie en veehouderij
- Wereldwijd reizen en handelen
- Opwarming van de aarde
- Vergrijzing
- Verandering in ecosystemen
WIST JE DAT:
Er ook epidemieën onder dieren voorkomen? Dan spreekt men van een epizoötie.
Bronnen
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/core/lw/2.0/html/tileshop_pmc/tileshop_pmc_inline.html?title=Click on image to zoom&p=PMC3&id=2691422_1800e95f1.jpg
https://www.demorgen.be/leven-liefde/de-vierde-pandemie-in-100-jaar~b770cf0b/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pandemie#cite_note-2
https://nl.wikipedia.org/wiki/Epidemie
We kunnen vaststellen dat Covid-19 de hele wereld treft, m.a.w. we spreken over een pandemie. Wereldwijd zijn er al meer dan 160.000 mensen gestorven aan het coronavirus. Maar wat zijn nu de veroorzakers van zo'n wereldwijde ziekte en zijn er nog meer pandemieën in de geschiedenis, wat maakt nu het verschil tussen een epidemie en een pandemie?
Van waar komt 'Pandemie'?
Een pandemie is een wereldwijde epidemie. Het woord komt uit het Grieks: παν (pan) betekent heel, δῆμος (dêmos) betekent persoon.
Wat betekend Epidemie?
Een epidemie (Grieks voor: epidémios, wat 'hele populatie' betekent) is een fenomeen dat meestal voorkomt in kleinere of grotere menselijke of dierlijke gebieden. Deze term wordt vooral gebruikt wanneer ziekten vaker voorkomen dan normaal.
Veroorzakers van een pandemie:
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan er een pandemie ontstaan zolang aan de volgende drie vereisten wordt voldaan:
- Het opkomen van een ziekte die nieuw is aan de populatie
- De ziekte infecteert mensen en veroorzaakt zware klachten
- De ziekte verspreidt zich onder de bevolking
Een ziekte die veel voorkomt of veel mensen doodt, wordt niet meteen een pandemie. De ziekte moet ook besmettelijk zijn. Kanker is bijvoorbeeld een ziekte die veel doden veroorzaakt, maar omdat het zich niet kan verspreiden, wordt het niet als een pandemie beschouwd.
Pandemische fases volgen WHO:
Fase 1: Er circuleren geen dierlijke griepvirussen waarvan bekend is dat ze infecties veroorzaken bij mensen.
Fase 2: Van een dierlijk griepvirus is bekend dat het een infectie heeft veroorzaakt bij een mens. Het virus wordt daarom als een mogelijke veroorzaker van een pandemie gezien.
Fase 3: Een dierlijk of menselijk-dierlijk griepvirus heeft enkele gevallen of kleine clusters van besmetting veroorzaakt bij mensen. Er is geen sprake van grootschalige overdracht van het virus van mens op mens.
Fase 4: Van het dierlijke of menselijk-dierlijke griepvirus is bevestigd dat er sprake is van overdracht van mens op mens, wat betekent dat de kans op een uitbraak zeer aanwezig is. Fase 4 betekent een significante verhoging van het risico op een pandemie, maar een pandemie is nog niet onvermijdelijk.
Fase 5: Hetzelfde griepvirus heeft uitbraken veroorzaakt in twee of meer landen in dezelfde WHO-regio*. Deze fase geeft aan dat een pandemie waarschijnlijk is.
Fase 6: Naast de criteria van fase 5 heeft het griepvirus een uitbraak veroorzaakt in minstens een ander land in een andere WHO-regio*. Deze fase geeft aan dat er sprake is van een pandemie.
Post- piekperiode: Het aantal ziektegevallen daalt in de meeste landen. Aangezien pandemieën vaak in golven optreden is het niet ondenkbaar dat het aantal ziektegevallen vervolgens weer gaat stijgen.
Post- pandemische periode: De activiteit van de virussen is terug op het normale niveau.
Historische pandemieën:
- Pest van Antoninus (165- 180) +- 5miljoen doden.
- Pest van Cyprianus
- Pest van Justinianus (541- 750 +- 1miljoen doden.
- Zwarte dood (1347- 1352) +- 100miljoen doden.
- Pest (14de eeuw- 19de eeuw) +- tiental miljoen doden.
- Russische griep (1889- 1890) +- 1 miljoen doden.
- Spaanse griep (1918- 1920) +- 100miljoen doden.
- Aziatische griep (1957) +- 1 miljoen doden.
- Hongkonggriep (1968) +- 700 duizend doden.
- Mexicaanse griep (2009- 2010) +- 13 duizend doden.
Wat met de toekomst?:
Volgens viroloog Marion Koopmans loopt de wereld steeds meer risico op ergere epidemieën en pandemieën. Door de volgende ontwikkelingen kunnen virussen zich makkelijker en beter verspreiden:
- Bevolkingsgroei, verstedelijking en het ontstaan van megasteden
- Toename voedselproductie en veehouderij
- Wereldwijd reizen en handelen
- Opwarming van de aarde
- Vergrijzing
- Verandering in ecosystemen
WIST JE DAT:
Er ook epidemieën onder dieren voorkomen? Dan spreekt men van een epizoötie.
Bronnen
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/core/lw/2.0/html/tileshop_pmc/tileshop_pmc_inline.html?title=Click on image to zoom&p=PMC3&id=2691422_1800e95f1.jpg
https://www.demorgen.be/leven-liefde/de-vierde-pandemie-in-100-jaar~b770cf0b/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pandemie#cite_note-2
https://nl.wikipedia.org/wiki/Epidemie
Goed dat het ons nog eens opgefrist wordt. Tegenwoordig horen we deze woorden bijna dagelijks. Het is de eerste keer dat ik hoor over fases. De toekomst is voor ons een vraagteken. Nu worden we wel met de neus op de feiten gedrukt. Het is wel logisch dat door de ontwikkelingen die we doormaken virussen zich makkelijker kunnen verspreiden.
BeantwoordenVerwijderenGriep is dan ook een pandemie, omdat deze besmettelijk is? Een goede opfrissing en verduidelijking over het woord! Heb je ook het feit opgezocht waarom bijvoorbeeld de opwarming van de aarde voor een vergemakkelijking zorgt voor het verspreiding van gelijkaardige feiten? Lijkt mij een interessant thema om hier verder in te 'snuisteren'.
BeantwoordenVerwijderenHoi Anke,
BeantwoordenVerwijderenIk vond de beschrijving van de pandemische fasen volgens de WHO bijzonder interessant.
Ik hoop dat er ons geen post-piek periode te wachten staat met het Covid-19 virus. Maar ik vrees er een beetje voor. De geschiedenis leert ons dat er meestal, bijna altijd een 2de opflakkering aankomt.
Hallo Anke,
BeantwoordenVerwijderenJa hoor ik wist dit dat epidemieën ook voorkomen bij dieren ;)
Succes met je Blog!
Groetjes Dina
Dag Anke, bedankt om het begrip pandemie eens duidelijk te maken. Je hoort dit wel vaak, maar kan hier niet altijd een definitie opplakken.
BeantwoordenVerwijderenOok de fases zijn heel specifiek en komen ook voor bij het coronavirus!